Karcinom prostate i uticaj vožnje bicikla na njegovu pojavu

Ovih dana se na nekoliko domaćih i stranih portala mogla naći vijest da muškarci koji voze bicikl više od 9 sati nedjeljno imaju povećan rizik od karcinoma prostate. S tim u vezi, odlučio sam da malo „kopam“ po internetu i vidim o čemu se stvarno radi. Naučni rad na ovu temu su objavili istraživači sa „University College London“, a objavljen je u „Journal of Men’s Health”. Naučnici sa ovog univerziteta su istraživali da li učestala vožnja bicikla ima uticaja na infertilitet, erektilnu disfunkciju (impotenciju) i na karcinom prostate. Ovdje ću se u jednom dijelu osvrnuti na ovo istraživanje, a u drugom dijelu ovog blog članka ću napisati neke važne informacije o karcinomu prostate koje bi svaki muškarac trebalo da zna.

O kakvom se istraživanju radi?

Istraživači su se odlučili za studiju presjeka. Ovakve studije karakteriše kratko vrijeme izvođenja, jeftine su i može se raditi uzorak opšte populacije, ali, sa druge strane, teško je odrediti smjer uzročno-posledične veze, a i dobijena veza ne mora da bude tačna. Ovakve studije se npr. koriste za utvrđivanje veze između aerozagađenja i hroničnih respiratornih oboljenja, konzumiranja soli i hipertenzije, i sl. Ukratko, ovakve studije su korisne da se utvrdi, koliko učestalo je određeno stanje/bolest u opštoj populaciji, pa se još nazivaju i studije prevalnce.

            U ovom istraživanju je učestvovalo 5282 biciklista, od onih koji bicikl koriste za neke kraće distance (do posla, škole i sl.) do amaterskih trkača,i trajalo je od oktobra 2012. do jula 2013.

            Učesnici u ovom istraživanju su odgovorili na nekoliko pitanja:

• Demografska: godine, pol, obrazovanje;
• Podaci o korišćenju bicikla: koliko godina koriste bicikl, koliko prosječno voze nedjeljno, vrijeme, brzina i najbolje vrijeme za određene distance;

o   < 3,75 sati nedjeljno,

o   3,76- 5,75 sati nedjeljno,

o   5,76- 8,5 sati nedjeljno,

o   > 8,5 sati nedjeljno,

• Tjelesne mjere: težina, visina, puls u stanju mirovanja;
• Podaci  o uzimanju alkohola i cigareta;
• Podaci o bolestima: kardiovaskularnim (infarkt miokarda, moždani udar), o malignim tumorima, visokom pritisku, holesterolu ili dijabetesu;
• Druge fizičke aktivnosti, pored biciklizma;
• Podaci o eventualnoj erektilnoj disfunkciji u poslednjih 5 godina, infertilitetu ili karcinomu prostate.

Istraživači su posebno analizirali one starije od 50 godina, s obirom da mali procenat dijagnostikovanih karcinoma prostate spada na mlađe od 50 godina.

Rezultati istraživanja

1. Nije dokazana veza između vožnje bicikla i erektilne disfunkcije.
2. Takođe, nema linearne veze između vožnje bicikla i infertiliteta, štaviše- vožnja bicikla između 3,76 i 5,75 sati nedjeljno smanjuje rizik od infertiliteta
3. Postoji određena povezanost između vožnje bicikla i karcinoma prostate, i taj odnos u zavisnosti od vremena koje se provodi u vožnji izgleda ovako:
1. Od 3,76- 5,75 sati nedjeljno- unakrsni odnos je 2.94
2. Od 5,76- 8,5  sati nedjeljno-  unakrsni odnos je 2.89
3. Preko 8,5 sati nedjeljno- unakrsni odnos je 6.14.

* Unakrsni odnos definiše se kao odnos između verovatnoće uspjeha prema vjerovatnoći neuspjeha. Unakrsni odnos uzima vrijednosti između 0 i beskonačnosti. Što je veća vrijednost unakrsnog odnosa jača je povezanost između bolesti koja se ispituje i ekpozicije faktoru rizika.

Međutim, kako navodi jedan od istraživača, Dr Mark Hamer sa University College London, ovi podaci ne moraju biti u potpunosti vjerodostojni. Ovakav rezultat može biti usled toga što su ovi ljudi savjesniji po pitanju svog zdravlja, te s toga imaju i veću vjerovatnoću da im se na vrijeme otkrije bolest. Dr Hamer takođe skreće pažnju na to da se značajno povećan rizik od karcinoma vezuje za one muškarce koji voze preko 9 sati nedjeljno, a kojih je bilo malo u ovom istraživanju, tako da su potrebna dalja i veća istraživanja.

Nedostaci istraživanja

Ovakva vrsta studije ne pokazuje direktnu uzročno-posledičnu vezu između vožnje bicikla i karcinoma prostate. Za takve zaključke potrebno je da se uradi nasumična kontrolisana studija. Postoje i drugi nedostaci ovog istraživanja, koje bi trebalo pomenuti:Nije postojala kontrolna grupa – osobe  koje imaju slične karateristike, a koje nijesu biciklisti;

• Nije postojala kontrolna grupa – osobe  koje imaju slične karateristike, a koje nijesu biciklisti;
• Studija je trajala kratko, tako da se mogu kod istih ljudi očekivati različiti rezultati, u zavisnosti od perioda godine;
• Podatke o vremenu provedenom u vožnji bicikla su dali sami učesnici, tako da i ti podaci ne moraju biti egzaktni;
• Podaci su prikupljeni putem interneta, tako da nije postojala mogućnost uzimanja detaljne anamneze od strane ljekara, niti kliničkog pregleda;
• Nedovoljan uzorak: od 5282 ispitivanih, 42 ispitanika je imalo karcinom prostate, i manje od 42 je bilo starosti preko 50 godina.

Kad se sve uzme u obzir, mjesta panici nema. Kao što sam ranije naveo, direktna uzročno-posljedična veza nije dokazana (sa čime su saglasni i sami istraživači). Osim toga, vožnja bicikla ima povoljan uticaj na neka druga oboljenja: smanjen rizik od dijabetesa tip 2, bolesti srca i moždanog udara (o tome detaljnije možda nekom drugom prilikom).

Ukratko o kracinomu prostate, ranom otkrivanju i prevenciji

Polazeći od one maksime „bolje spriječiti, nego liječiti“, navešću ovdje neke osnovne informacije o karcinomu prostate.

Pojava karcinoma prostate prije 45. godine je rijetkost, ali nakon 50. godine učestalost značajno raste. U ranom stadijumu bolesti muškarac ne osjeća nikakve simptome. Simptomi se javljaju tek kada se tumor toliko uveća da počne da vrši pritisak na mokraćni kanal koji prolazi kroz prostatu. I kod dobroćudnog uvećanja prostate (hiperplazije), i kod karcinoma, simptomi su slični. 

Obratite pažnju na:

• Otežano mokrenje i bolove pri mokrenju;
• Poremećaj učestalosti mokrenja (češće mokrenje, naročito noću);
• Krv u mokraći;
• Impotencija i bolna ejakulacija;
• Bolovi po tijelu (posebno u kostima);
• Bolovi u donjem djelu leđa ili u predjelu polnih organa;

Skrining

Skrining predstavlja otkrivanje neprepoznatljivih oblika poremećaja zdravlja, uz pomoć lako i brzo primjenjivih postupaka. Njime se obuhvataju zdrave osobe, sa ciljem što ranijeg otkrivanja bolesti na čiji se tok može uticati. Otkrivanje malignih tumora u početnom stadijumu, prije nego što se jave prvi simptomi, ima višestruki značaj: terapija je po pravilu uspješnija, mogućnost liječenja je veća, a rizik od umiranja manji.

Skrining karcinoma prostate obuhvata:

• digitorektalni pregled – pregled prostate prstom kroz debelo crijevo;
• mjerenje PSA (prostatični specifični antigen) i slobodne frakcije PSA- mjeri se iz krvi;
• transrektalni ultrazvuk (TRUS)- sprovodi se ako se sumnja na postojanje bolesti, nakon digitorektalnog pregleda. Pregled nije bolan i kratko traje;
• Biopsija prostate
  

plava vrpca je simbol borbe protiv karcinoma prostate

Svi muškarci stariji od 50 godina, jednom godišnje bi trebalo da urade digitorektalni pregled i odrede nivo PSA u krvi. Muškarcima sa pozitivnom porodičnom anamnezom (otac, stric ili brat su imali karcinom prostate, ili se u porodici javljao karcinom dojke po majčinoj liniji), preporučuje se raniji urološki pregled- od 45. godine života.

Što se tiče liječenja, na raspolaganju nam stoji:

• Operativno liječenje (radikalna prostatektomija);
• Liječenje zračenjem (radioterapija);
• Hormonalna terapija.

Prevencija

 U prevenciji karcinoma prostate jedini bitan faktor na koji se može zaista uticati jeste pravilna ishrana. Potrebno je smanjiti unos crvenog mesa, koji sadrži zasićene masnoće, masnih mliječnih proizvoda i žumanca. Dokazano je da redovno konzumiranje jagoda ili pak paradajza (u bilo kom obliku: svježe, sok, sos, kečap itd.) smanjuju rizik od nastanka karcinoma prostate. Poslije 25. godine života treba uzimati preparate sa selenom (najmanje 200 mcg/dan) i vitaminom E (oko 270 mg), i to zajedno, jer oni u takvoj kombinaciji smanjuju rizik od nastanka karcinoma prostate (preporuke Ministarstva zdravlja Crne Gore).

Preuzeto sa sajta: 

zdravstvenaedukacija